Seksuologische hulpverlening door de POH-GGZ

Het bijzondere aan zorgvragen met betrekking tot seksualiteit is dat ze veel voorkomen, maar relatief weinig aan de orde komen op het spreekuur van huisarts en POH-GGZ. De belangrijkste reden hiervoor is dat beide partijen - huisarts/POH en patiënt/cliënt- geneigd zijn het onderwerp seksualiteit te vermijden. Seksualiteit is voor zowel cliënten als voor hulpverleners een lastig onderwerp en beide partijen wachten meestal tot de ander het gesprek over seksualiteit initieert.

Speciaal voor de POH-GGZ is deze 3-daagse cursus ontwikkeld gericht op het verwerven van basiscompetenties seksualiteitshulpverlening met nadruk op effectief professioneel gedrag, communicatievaardigheden, de noodzakelijke kennis over de biospsychosociale aspecten van seksueel (dis-)functioneren (inclusief de in DSM 5 opgenomen seksuele “disfuncties”) en op samenwerking met andere zorgprofessionals op het terrein van seksuele gezondheid.

Met de uitbreiding van het takenpakket van huisarts en praktijkondersteuners in de GGZ is ook hulpverlening bij seksuele problemen meer dan voorheen een taak van de basiszorg geworden. Temeer daar seksuologische hulpverlening in de GGZ en in de somatische gezondheidszorg alleen tot de basiszorg behoort als de hoofddiagnose een somatische of psychische aandoening betreft.

Voor het merendeel van de mannen en vrouwen is seksualiteit een essentieel onderdeel van de kwaliteit van het leven. Problemen rond seksualiteit leiden vaak tot psychische problemen en veel psychische problemen hebben ook gevolgen voor seksualiteit. Daarnaast hebben ook behandelingen met bijvoorbeeld antidepressiva en andere psychofarmaca frequent negatieve effecten op seksualiteit. Bij antidepressiva zijn seksuele bijwerkingen zelfs de belangrijkste reden voor therapieontrouw. Ook de lichamelijke, psychische en relationele effecten van veel somatische ziekten en behandeling daarvan (bijv medicatie, operatie, radiatie) hebben vaak gevolgen voor seksualiteit die leiden tot zorgvragen.

Het is van belang dat seksuele problemen en zorgvragen tijdig worden gesignaleerd en dat de POH in staat is een gesprek over seksualiteit te initiëren, voorlichting kan geven over tal van aspecten van seksuele gezondheid en gedragsadviezen kan geven door middel van motivationele gespreksvoering en counseling. Samen met de huisarts kan de POH-GGZ ook een beleidsplan opstellen voor de behandeling van enkelvoudige seksuele disfuncties zonder uitgebreide psychische en/of somatische comorbiditeit.